Η περιοχή των Θερμοπυλών, απ’ όπου σήμερα διέρχεται η βασική οδική αρτηρία, όπως και κατά την αρχαιότητα, ενώνει τη βόρεια με τη νότια Ελλάδα. Υπήρξε διαχρονικά τόπος στρατηγικής σημασίας και πολεμικών συγκρούσεων καθώς και φυσική δίοδος επικοινωνίας. Η σημασία της περιοχής προσδιορίζονταν κατά την αρχαιότητα από τη γεωμορφολογία των στενών της. Βασική πηγή πληροφοριών για τη μορφή των στενών κατά την αρχαιότητα είναι ο Ηρόδοτος, ο οποίος περιγράφει τη γνωστή ομώνυμη μάχη του 480 π.Χ.
Στην είσοδο του εν λόγω στενού υπάρχουν ακόμη και σήμερα οι θερμές πηγές. Ανατολικά της εισόδου, υψώνεται λόφος πάνω στον οποίο σώζονται λείψανα οχύρωσης. Φαίνεται ότι ταυτίζεται με το επονομαζόμενο από τον Ηρόδοτο ως «φωκικόν τείχος».
Ο χώρος των Θερμοπυλών απετέλεσε καθ’ όλη την αρχαιότητα πεδίο συγκρούσεων μεταξύ Ελλήνων και εισβολέων. Εκτός της γνωστής μάχης του 5ου αι. π.Χ. και άλλων, μικρότερων εχθρικών συναντήσεων έλαβε εκεί χώρα το 279 π.Χ. η μάχη των Ελλήνων εναντίον των Γαλατών και το 191 π.Χ. η ανάλογη κατά των Ρωμαίων.