Η Μεταεπαναστατική Λαμία

Το πρώτο φαινόμενο, άξιο μνημόνευσης, που σημειώνεται μετά την οριοθέτηση των συνόρων και το ελευθέρωμα της πόλης, είναι το φευγιό των τούρκικων οικογενειών για την ακόμα τουρκοκρατούμενη Θεσσαλία και το βιαστικό ξεπούλημα της περιουσίας τους, που "εν μια νυκτί" πέρασε απ' τους αγάδες σε ελάχιστους Έλληνες, τους αργότερα γνωστούς ως μεγαλοτσιφλικάδες. Έτσι, το σύνολο των Ελλήνων βρέθηκαν από ραγιάδες Τούρκων, σκλάβοι και δούλοι των συμπατριωτών τους. Ακολουθούν οι λοιμώδεις αρρώστιες, οι ελονοσίες, ο δάγκειος πυρετός και η μεγάλη παιδική θνησιμότητα. Πώς και με τι να πολεμήσεις τούτα, που έμοιαζαν με κεφάλια Λερναίας Ύδρας, που όσα κι αν έκοβες, τελειωμό δεν είχαν. Μακεδόνες, Θεσσαλοί και Ηπειρώτες καταφθάνουν στην πόλη μας για ν' αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια και να βρουν κάποιο μεροκάματο. Κι όσοι καταφέρνουν να περάσουν το Τουρκικό Προξενείο, που λειτουργούσε στη Λαμία (1857 - 1881) και το Τελωνείο, θεωρούν τον εαυτό τους πολύ τυχερό. Ακολουθεί ο ερχομός του Όθωνα. Έρχεται τούτος ο δεκαοχτάχρονος "Βασιλιάς" το Γενάρη στα 1833. Ανήλικος καθώς είναι, φέρνει μαζί του δυο τρεις Αντιβασιλιάδες για να τον ορμηνεύουν και ταυτόχρονα να διοικούν μέχρι να μεγαλώσει. Και σαν να μην έφταναν τούτοι, κουβάλησε μαζί του και κάμποσες δεκάδες χιλιάδες Βαυαρούς στρατιώτες.

Συμπλοκή προς επαναστάτες εν Αγία Μαρίνη παρά τη Λαμίαν, 1836

Όλοι τους μαζί, "Βασιλιάς", Αντιβασιλιάδες και στρατός προξένησαν τόσα δεινά στο χιλιόπαθο λαό, που είναι μηδαμινά σε σύγκριση με όσα υπέφερε ο λαός μέχρι τα 1862, που διώχθηκε άρον άρον.

Η "Ληστεία"  για πολλές δεκαετίες ταλάνισε και ξεζούμισε τον ήδη "στεγνωμένο" ελληνικό λαό. "Η ληστεία στην μεταεπαναστατική Ελλάδα και ιδιαίτερα η μορφή, που πήρε στη Στερεά, συνδέεται άμεσα με την εδαφική ρύθμιση του ελληνικού ζητήματος και την οργάνωση του νεοσυστάτου κράτους. Πήρε, όμως, απειλητικές διαστάσεις μετά το 1833 και συγκεκριμένα μετά τη διάλυση των ατάκτων στρατευμάτων του Αγώνα από τους Βαυαρούς αντιβασιλείς τον Μάρτιο του ιδίου χρόνου". Οι πολλές και απανωτές συσκέψεις, τα πολύωρα συμβούλια και οι Νόμοι, που ο ένας ακύρωνε τον άλλο, δε μπόρεσαν να λύσουν τούτο το κοινωνικό μεταεπαναστατικό πρόβλημα. Και δεν μπόρεσαν γιατί ο αγωνιστής, ο μπαρουτοχτυπημένος Έλληνας πολεμιστής του '21, αδικήθηκε κατάφωρα, κυνηγήθηκε άγρια και δεν του αναγνωρίστηκε ηθικά και υλικά ο τιτάνιος αγώνας του. Διώχθηκε, μέσα απ' τον τόπο του, απ' τον Όθωνα και το συνάφι του.

Και σαν οι Νόμοι δεν έβαζαν φραγμό, ίδρυσαν την Οροφυλακή με 8 τάγματα, που στα 1833 είχα έδρα τη Λαμία και το Αγρίνιο και συστάθηκαν την ίδια χρονιά δύο στρατοδικεία: Ένα στην πόλη της Λαμίας και τ' άλλο στο Μεσολόγγι. Φέρανε και τη λαιμητόμο. Κανένα αποτέλεσμα. Η ληστεία συνέχιζε "ακάθεκτη".

Το 1835 λειτουργεί στη Λαμία το πρώτο Ελληνικό Σχολείο και το 1850 ιδρύεται το Γυμνάσιο. Στα 1855 αρχίζει το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο, εκδίδονται εφημερίδες, τυπώνονται βιβλία, εμφανίζεται το συντεχνιακό και συνδικαλιστικό πνεύμα, ιδρύεται το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας το 1860 και το 1875 φτάνουν τα πρώτα θεατρικά "μπουλούκια". Δίνονται ελληνικά ονόματα στους δρόμους της πόλης το 1858, ιδρύονται οι πρώτοι υγειονομικοί σταθμοί. Διορίζεται Δήμαρχος ο Νίκος Χρυσοβέργης το 1836 και η "Ιερά Σύνοδος του Βασιλείου της Ελλάδος" και το διοικητικό μέρος της αυτοκέφαλης Εκκλησίας ανέθεσαν τα καθήκοντα επισκόπου της Επιτροπής της Φθιώτιδας στον Ιάκωβο Μητρόπουλο. Αυτά και πολλά ακόμα, μικρά και μεγάλα γεγονότα, ακολούθησαν μέχρι τ' απόγερμα του 19ου αιώνα, που προτού προλάβει να μας "καληνυχτίσει" σφραγίστηκε μ' ένα τρανταχτό συμβάν, τον πόλεμο της ντροπής, τον πόλεμο του 1897.